In 2050 moeten 7 miljoen woningen aardgasvrij zijn. Deze doelstelling heeft de overheid zich gesteld naar aanleiding van het klimaatakkoord van Parijs. Alle gemeenten zijn druk bezig om Transitievisies Warmte te maken met daarin hun plannen om dit doel te bereiken.
GIS is een handig hulpmiddel om het aardgasvrij-proces te ondersteunen. Hiermee kunnen zogenaamde “waar”-vragen worden beantwoord. Waar staan woningen die makkelijk kunnen worden geïsoleerd? Waar is aanbod van alternatieve warmtebronnen? Waar zit een oud gasnet dat kan worden vervangen?
Afgelopen week hebben we samen met enkele gemeenten, een provincie, een netbeheerder en een bewonersgroep een innovatiesprint gedaan om de kracht van GIS te verkennen. De belangrijkste vraag was hoe GIS kan helpen om bewoners mee te krijgen in het proces. Dit is namelijk cruciaal. Bewoners zullen waarschijnlijk flink moeten (mee) investeren en hoe motiveer je ze hiervoor.
We hebben allerlei apps gemaakt om inzicht te krijgen in initiatieven in de wijk, om data te delen, om te bepalen waar veel enthousiasme is in de wijken. In deze sprintweek hebben we heel veel gerealiseerd.
Het echte aardgasvrij maken zal een stuk langer duren.
Klimaatakkoord
Canvas
Waar denk je aan bij het horen van het woord canvas? Een schildersdoek? Een TV-zender? Gordijnstof? Allemaal goed.
Ik denk zelf sinds een tijdje aan Business Model Canvas. Een methodiek om op één vel papier een heel businessplan te schrijven. Lekker snel en overzichtelijk.
Er blijken nog meer van dat soort canvasmethodieken te zijn. Je hebt de Project Canvas, het Programma Canvas, het Canvas Omgevingsmanagement. En nu ook de Opgave In Kaart Canvas. Een zelfbedachte canvas om de informatiebehoefte van stakeholders bij maatschappelijke opgaven in beeld te brengen. Hè? Ja, de naam kan nog beter en de methodiek eigenlijk ook, maar het werkt wel. In twee uur tijd heb je voor een aanpak als de energietransitie een eerste inzicht in welke informatie betrokkenen op welk moment nodig hebben. Reuzehandig en goed voor de teamspirit. Dat laatste is misschien nog wel belangrijker dan inzicht in de informatiebehoefte. Een maatschappelijke opgave kan je namelijk alleen maar in nauwe samenwerking met anderen oppakken.
Klimaatdemonstratie
Mijn zoon heeft gisteren meegedaan aan de grote klimaatdemonstratie in Den Haag. Hij verzekerde mij dat het geen spijbelen was. De school stond achter de actie. In de aanloop naar donderdag was de opwinding groot. Het was de eerste demonstratie van mijn zoon en hij hoopte stiekem op relletjes. Ik niet. Ik moest weer denken aan de demonstraties waar ik in een ver verleden aan mee heb gedaan voor een betere studiefinanciering. Toen waren er echte rellen. Ik herinner me dat ik in een lantaarnpaal was geklommen om niet onder de voet gelopen te worden door galopperende ME-paarden. Doodeng.
Gelukkig is de demonstratie gisteren vreedzaam verlopen.
In een reactie zei Mark Rutte dat de demonstrerende scholieren onmogelijk meer konden vragen dan de regering nu al doet. Tja, dat wil je als demonstrant natuurlijk niet horen. Mijn zoon was ook nog even in de Tweede Kamer en had daar Rutte alleen maar op zijn telefoon zien spelen tijdens het debat. Het demonstreren was cool, maar de indruk die mijn zoon van de politiek heeft gekregen was nog niet zo positief.
Klimaatregelen
Internationaal Panel voor Klimaat Verandering (IPCC) heeft de alarmbel geluid. Nog twee twee decennia en de catastrofen zijn niet te overzien. Onderzoeker Kobe de Keere constateert dat er nog weinig animo is om echt te veranderen. We zijn gewoontedieren en als de problemen in de verre toekomst liggen, dan komen we niet in actie. Bovendien lijden velen van ons aan optimismebias. We gaan er onbewust vanuit dat de risico’s van de toekomst voor onszelf altijd lager zijn dan die voor anderen.
Veranderen kan wel, maar niet zo makkelijk op individueel niveau. Er zijn collectieve acties nodig en een verschuiving van machtsbalansen. De Keere ziet dit nog niet zo snel gebeuren.
Ook LedAdvisor Berry Kock is niet optimistisch. Hij noemt wel een paar praktische maatregelen waarmee iedereen nu kan beginnen: energiezuinige banden gebruiken (400.000 ton CO2), bandenspanning controleren (700.000 ton CO2) en alle gloeilampen vervangen door ledlampen (900.000 ton CO2). Ook kan je weer 120 km/uur gaan rijden waar je 130 mag (scheelt vijftien procent luchtweerstand). Dat zou toch individueel moeten lukken? Voor mezelf ben ik er nog niet zo zeker van.
Klimaattafel
Ed Nijpels was begin dit jaar nog zo optimistisch over de 49% minder CO2 uitstoot die het kabinet samen met ons wil hebben gerealiseerd in 2030. Gisteren liet het Planbureau voor de Leefomgeving weten dat de plannen voor het halen van de klimaatdoelen veel te vaag zijn. Bovendien is er te weinig daadkracht bij de onderhandelaars aan de klimaattafels. Het heeft vast weer te maken hebben met de vraag wie deze grote ambitie moet betalen.
GIS zal niet direct een oplossing bieden voor de financiering, maar kan wel een bijdrage leveren aan inzicht en samenwerking.
Vorige week was er op de GIS Conferentie een goed verhaal van Omgevingsdienst Midden-Holland over hoe GIS in de gemeente Bodegraven-Reeuwijk helpt om samen met bewoners en bedrijven te bepalen wat de beste locaties zijn voor duurzaamheidsprojecten. Mensen konden tijdens werkateliers hun voorkeurslocaties voor zonneparken en windmolens op kaart aangeven. Een storymap laat het resultaat zien van deze lokale klimaattafel.